ธนาคารสเต็มเซลล์ และบทบาทของสเต็มเซลล์ นวัตกรรมด้านสุขภาพยุคใหม่

ในปัจจุบันมีหน่วยงานทำหน้าที่เสมือนธนาคาร แต่แตกต่างกันตรงที่ไม่ได้รับฝากเงิน ทว่ารับจัดเก็บเซลล์ของมนุษย์ แทน หรือที่เรียกว่า ธนาคารสเต็มเซลล์ ซึ่งให้บริการจัดเก็บรักษาสเต็มเซลล์ไว้ใช้ประโยชน์ในการดูแลสุขภาพ หรือแม้แต่การบริจาคแก่บุคคลอื่นนำไปใช้รักษาโรคบางชนิดที่ทางการแพทย์ยอมรับว่าสเต็มเซลล์สามารถรักษาได้

รู้จักสเต็มเซลล์

“สเต็มเซลล์” หรือ “เซลล์ต้นกำเนิด” เป็นที่รู้จักว่า มีบทบาทในทางบำบัดรักษาโรคให้กับผู้เป็น เจ้าของและบุคคลในครอบครัว แบ่งได้เป็น สเต็มเซลล์ที่เก็บเกี่ยวได้จากตัวอ่อน (Embryonic stem cell) และเซลล์เต็มวัย (Adult stem cell) ได้จากมนุษย์ที่เติบโตแล้ว

ทั้งนี้ เซลล์จากตัวอ่อนยังเป็นสิ่งต้องห้ามในทางศีลธรรม เพราะหลังสกัดสเต็มเซลล์แล้ว จำเป็นต้องทำลายตัวอ่อนทิ้ง ในขณะที่เซลล์เต็มวัยที่ได้จากตัวผู้รักษาเอง จึงเป็นที่ยอมรับมากกว่า เช่น เก็บจากเลือดในสายสะดือ เนื้อเยื่อสายสะดือหรือรก

โดยสเต็มเซลล์จากเลือดสายสะดือ เนื้อเยื่อเส้นสายสะดือสามารถจัดเก็บได้ตอนแม่คลอด อีกทั้งจัดเป็นเซลล์ที่มี HLA ตรงกับ ทารก 100% ซึ่งรักษาได้มากกว่า 85 โรค ทั้งแก่ลูกน้อย และช่วยฟื้นฟูความเสื่อมของร่างกายสำหรับทุกคนในครอบครัว เช่น มะเร็ง เม็ดเลือดขาว หรือลูคีเมีย ทั้งชนิดเฉียบพลันและเรื้อรัง มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งไขกระดูก มะเร็งในเด็กบางชนิด และโรคที่ไม่ใช่มะเร็งอย่างโรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย โรคความบกพร่องทางภูมิคุ้มกันที่เป็นมาแต่กำเนิด โรคเม็ดตาบอลิซึมที่เป็นมา แต่กำเนิด เป็นต้น

นอกจากนี้สเต็มเซลล์ชนิดที่เรียกว่า มีเซนไคมอลสเต็มเซลล (Mesenchymal Stem Cells) หรือ เอ็มเอสซี (MSC’s) ยังมีศักยภาพสูงในการแบ่งตัวและพัฒนาไปเป็นเซลล์ประเภทต่าง ๆ ได้ เช่น เซลล์ไขมัน กระดูกอ่อน กระดูก จึงมี ประโยชน์ในการนำมาใช้รักษาฟื้นฟูสภาวะเสื่อมในผู้ใหญ่ โดยมีการศึกษาพบว่า สามารถใช้รักษาโรคได้หลายชนิด เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง โรคข้อเสื่อม โรคอัลไซเมอร์ โรคพาร์กินสัน โรคสมองพิการ โรคออสทิสติก โรคหลอดเลือด สมองตีบหรือฉีกขาด โรคไตอักเสบ โรคตับอักเสบ โรคภูมิแพ้ตัวเอง (SLE) และอีกกว่า 45 รายงานการวิจัยจาก 597 การศึกษาวิจัยทั่วโลก ที่มีการรักษาโควิด-19 ด้วยสเต็มเซลล์อีกด้วย

จากคุณประโยชน์ของสเต็มเซลล์ ที่เป็นอีกทางเลือกในการรักษาโรคทำให้ผู้คนในยุคนี้เริ่มตื่นตัวเรื่องการเก็บสเต็มเซลล์ไว้สำหรับอนาคต และกลายเป็นที่มาของ “ธนาคารสเต็มเซลล์” ที่เกิดขึ้นหลายแห่งทั่วโลก และมีครอบครัวจำนวนไม่น้อยที่ยอมจ่ายค่าบริการจัดเก็บรักษา

ไครโอวา

ธนาคารสเต็มเซลล์ ในประเทศไทย

สำหรับในประเทศไทย มีหน่วยงานที่ทำหน้าที่ธนาคารสเต็มเซลล์หลายแห่งเช่นกัน ทั้งที่เป็นบริษัทของเอกชนและหน่วยงานของภาครัฐ โดยในส่วนธนาคารสเต็มเซลล์ของภาครัฐนั้น ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย ได้รับ มอบหมายจากแพทยสภา ประกาศเป็นข้อบังคับว่าด้วยการรักษาจริยธรรมแห่งวิชาชีพเวชกรรม (ฉบับที่ 6) พ.ศ. 2545 เกี่ยวกับ การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดโลหิต ในราชกิจจานุเบกษากำหนด เมื่อวันที่ 30 เมษายน 2545 ให้ทำหน้าที่จัดหาอาสาสมัคร ผู้บริจาคเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดโลหิตหรือสเต็มเซลล์ ที่ไม่ใช่ญาติให้แก่ผู้ป่วย โดยจัดตั้ง “ธนาคารเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดโลหิตแห่งชาติ” เพื่อเป็นศูนย์กลางทะเบียน ตั้งแต่ปี 2545 โดยมีคณะกรรมการพัฒนาศักยภาพงานสเต็มเซลล์ ซึ่งเป็นผู้บริหารและ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจาก 5 สถาบันมาร่วมงาน ได้ แก่ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โรงพยาบาลรามาธิบดี โรงพยาบาลศิริราช โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า และโรงพยาบาลสงขลานครินทร์ และจากหน่วยงานอื่น ๆ

นอกเหนือจากนี้ก็เป็นการตั้งของโรงพยาบาลเอง อาทิ ศูนย์ความเป็นเลิศทางงานวิจัยสเต็มเซลล์ของศิริราช ที่มุ่งสร้าง งานวิจัยพื้นฐานพัฒนาสเต็มเซลล์ให้เป็นเซลล์ชนิดต่าง ๆ เพื่อนำมาใช้ในการรักษาผู้ป่วยโรคที่เกิดจากความเสื่อมหรือโรคที่มีความผิดปกติของอวัยวะต่าง ๆ เป็นต้น

นอกจากนี้ ในประเทศไทยยังมีธนาคารสเต็มเซลล์ของเอกชนอยู่หลายแห่งเช่นกัน และในจำนวนนี้รวมถึง บริษัท ไครโอวิวา (ประเทศไทย) จำกัด ที่เปิดมากว่า 14 ปีด้วย

สำหรับ “ไครโอวิวา (ประเทศไทย)” ได้มีการเตรียมความพร้อมตามข้อกำหนดขององค์การอาหารและยาประเทศ สหรัฐอเมริกา ทั้งด้านกระบวนการจัดเก็บ, การตรวจสอบ, การคัดแยก, การแช่แข็ง, การติดฉลาก, การบรรจุหีบห่อและการนำส่ง พร้อมทั้งยังมุ่งมั่นและตั้งใจในการรักษามาตรฐานการให้บริการแม้ในประเทศที่มีระบบการควบคุมอย่างเข้มงวด โดยมีเป้าหมายหลักคือ “การนำผลิตภัณฑ์ไปใช้อย่างถูกต้องและปลอดภัย” และยึดมั่นตามหลักจริยธรรม

ไคโออิวา

“ต้องขอบคุณความไว้วางใจจากลูกค้าที่มั่นใจในการบริการของเรา และทีมงานที่ทำงานกันอย่างขยันขันแข็งจนในปัจจุบันถ้าพูดถึงไครโอวิวาฯ ในแต่ละสาขาทั่วโลกวันนี้เรามีเก็บสเต็มเซลล์ไว้มากกว่า 1,000,000 ยูนิต และอยู่ใน TOP 10 ของโลก โดยมีการพัฒนาและขยายเครือข่ายที่แข็งแกร่งต่อไป ไม่ว่าจะเป็นเอเชีย ตะวันออกกลาง หรือ ออสเตรเลียก็ไว้ใจให้เราเก็บสเต็มเซลล์ อย่างตอนนี้ก็ได้รับมอบหมายให้ไปบริหารที่สาขาสิงคโปร์ร่วมถึงโซนเอเชียตะวันตกเฉียงใต้” จิรัญญา ประชาเสรี ประธานกรรมการบริหาร บริษัท ไครโอวิวา (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวถึงการทำงานของบริษัท

จัดเป็นอีกนวัตกรรมด้านสุขภาพที่น่าสนใจและน่าติดตามสำหรับผู้คนยุค 2021 นี้