ปรากฎการณ์ที่คนหนุ่มสาว รวมถึงสมาชิกทั้งครอบครัว เดินจูงมือกันมาดูการแสดงโขนพระราชทาน สืบมรรคา (สืบ-มัน-คา) อย่างเนืองแน่น ทำให้เป้าหมายของการอนุรักษ์และสืบสานศิลปะการแสดงชั้นสูงของประเทศไทย ดูจะเป็นไปในทิศทางที่น่าดีใจหายห่วง
ส่วนใครที่กำลังเล็งหาบัตรเข้าชมโขนพระราชทานปีนี้สุดฯ บอกเลยว่าต้องรีบเท่านั้น เพราะการแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ประจำปี 2562 ตอน สืบมรรคา คืออีกเช็คลิสต์ในปีนี้ทุกคนไม่ควรพลาด ในฐานะที่ได้เข้าไปชมเป็นบุญตา (ต้องใช้คำนี้จริงๆ) สุดฯ ขอเก็บดีเทลบางส่วนของการแสดงชุดนี้ มารีวิวเบาๆให้ฟังกันก่อน เมื่อได้เข้าไปชมการแสดงจริง จะได้เพิ่มอรรถรสยิ่งขึ้นไปอีก
การแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ประจำปี ๒๕๖๒ ตอน “สืบมรรคา” มี ๒ องก์ รวม ๑๐ ตอน
องก์ที่ ๑ ประกอบด้วย ตอนที่ ๑ พลับพลา ตอนที่ ๒ สระบัว ตอนที่ ๓ มายันเมืองร้าง ตอนที่ ๔ แม่น้ำใหญ่ ตอนที่ ๕ เขาเหมติรันถ้ำนกสัมพาที และตอนที่ ๖ หนุมานเหาะมาถึงกลางทะเล
องก์ที่ ๒ ประกอบด้วย ตอนที่ ๑ หนุมานรบนางอังกาศตไล ตอนที่ ๒ ตำหนักในกรุงลงกา ตอนที่ ๓ สวนขวัญกรุงลงกา และตอนที่ ๔ ลานประหารหน้าเมืองลงกา
“สืบมรรคา”(สืบ-มัน-คา) เป็นเรื่องราวตอนหนึ่งของรามเกียรติ์ที่พระรามตรัสใช้ให้หนุมาน ชมพูพาน และองคต คุมทัพวานร ออกเดินทางสืบหาหนทางไปยังเมืองลงกา พร้อมกันนั้นก็ได้ฝากสไบและพระธำมรงค์ไปกับหนุมาน เพื่อมอบให้นางสีดาซึ่งถูกกักขังไว้ในสวนขวัญ ณ เมืองลงกาของทศกัณฐ์ด้วย
เส้นทางการสืบมรรคานั้นเต็มไปด้วยการผจญภัย ทัพวานรได้พบกับตัวละครมากมาย ทั้งยักษ์ นางฟ้า พญานก และเสื้อเมืองลงกา เนื้อหาจึงมีความตื่นเต้น สนุกสนาน กระตุ้นอารมณ์คนดูไม่ให้รู้สึกเบื่อเลยแม้แต่นาทีเดียว
เท่านั้นยังไม่พอ โขนพระราชทานปีนี้ยังมีการทำฉากเทคนิคอย่างอลังการกว่าทุกปีที่ผ่านมา มีฉากไฮไลท์ที่ สุดฯ ขอออกตัวว่าไม่ได้มาสปอยล์ แต่อยากบอกให้คุณผู้อ่านรู้ตัวไว้ก่อน เวลาเห็นจริงจะได้พร้อมเก็บรายละเอียดได้เต็มที่ เพราะความงามของแต่ละฉากนั้นดูเท่าไรก็ยังรู้สึกว่าไม่เพียงพอ งานดี งานละเอียดจริงๆค่ะคุณผู้อ่าน (ขอคารวะทีมงานทุกฝ่ายที่รังสรรค์งานศิลป์ชั้นเลิศให้เราได้ชมกัน) ไม่ว่าจะเป็น
ฉากแม่น้ำใหญ่ ซึ่งเป็นหนึ่งในฉากเด่นของโขนพระราชทานตอนสืบมรรคานี้ กล่าวถึงหนุมานและเหล่าวานรเดินทางไปพบแม่น้ำใหญ่ ไม่มีหนทางจะข้ามไปได้ หนุมานจึงนิรมิตกายให้ใหญ่โตเอาหางพาดต่างสะพานให้กองทัพวานรไต่ข้ามแม่น้ำ (แค่ฉากนี้ฉากเดียวก็คุ้มเหลือจะคุ้ม) ฉากรบเด่น เช่น ฉากหนุมานรบนางอังกาศตไล ฉากกลางทะเล กล่าวถึงหนุมานเหาะมาถึงกลางทะเลพบนางผีเสื้อสมุทร รักษาด่านเมืองลงกา นางผีเสื้อสมุทรเห็นหนุมานเหาะมาจึงเข้าขวางไว้ จะจับกิน แต่หนุมานก็สำแดงอิทธิฤทธิ์ปราบนางผีเสื้อสมุทรได้ ชนิดที่ทำให้ผู้ชมปรบมือกันเกรียวกราว
ฉากรักเด่น เช่น ฉากตำหนักในกรุงลงกา ซึ่งเล่าถึงทศกัณฐ์ตั้งแต่ลักพานางสีดามา และนำไปไว้ในสวนขวัญ ทศกัณฐ์เฝ้าคิดถึงแต่นางสีดาทุกคืนวัน จนวันหนึ่งทศกัณฐ์ทนไม่ไหว สั่งให้เหล่าเสนายักษ์จัดขบวน เปลี่ยนเครื่องทรงงดงามเพื่อไปเกี้ยวนางสีดา ฉากนี้อาจไม่ได้มีเทคนิคพิเศษเท่าฉากอื่น แต่ฝีมือการรำอันงดงามของทศกัณฐ์เพียงตนเดียวนั้น สามารถตรึงผู้ชมไว้ได้อยู่หมัด เป็นเครื่องยืนยันว่า โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ของเรานั้นมีดีทั้งร้อง ทั้งรำ ทั้งเทคนิคที่สร้างสรรค์ไปตามยุคสมัย เป็นมรดกควรค่าแก่ความภาคภูมิใจของคนไทยทั้งชาติอย่างแท้จริง
สุดท้าย แต่ไม่ท้ายสุด โขนพระราชทาน 2562 นี้ มีตัวละครใหม่ อย่างนางอังกาศตไล นางยักษ์พิเศษ นายด่านอากาศเมืองลงกา มาสร้างเสียงเฮฮาให้กับคนดูด้วย ตัวละครนางอังกาศตไลนี้สวมเครื่องแต่งกายหญิงในร่างชาย (มีการแซวกันว่า ในบทเป็นยักษ์ทอมบอย) มีการรังสรรค์เครื่องแต่งกายขึ้นมาใหม่ โดยเฉพาะสไบของนางอังกาศตไลนั้น ใช้แพตเทิร์นและลวดลายเดิมที่มีอยู่ ปักโดยช่างปักมืออาชีพ 5 คนต่อ 1 สะดึง ใช้เวลาในการปักถึง 74 วัน รวมถึง ท่วงท่าการรำ ก็ได้มีการรื้อฟื้นท่ารำแม่บทเก่าแก่ขึ้นมาใหม่ ซึ่งยังไม่เคยแสดงในการโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ครั้งใดมาก่อน
การแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ตอนสืบมรรคานี้ จะจัดแสดงถึงวันที่ 5 ธันวาคม 2562 ณ หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย สามารถซื้อบัตรเข้าชมได้ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป ที่ไทยทิคเก็ต เมเจอร์ ทุกสาขา หรือสามารถติดตามข่าวสารความเคลื่อนไหวทั้งหมดได้ ทางเว็บไซต์ www.khonperformance.com และเฟซบุ๊ก Khon Performance โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ
Text : PLP
Photo : โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ
อ่านข่าวอื่นๆ ที่น่าสนใจได้ที่นี่
ไม่อยากให้พลาด! การแสดงดีๆ ใน มหกรรมศิลปะการแสดงและดนตรีนานาชาติ กรุงเทพฯ ครั้งที่ 21
เยือนบางกอก ยลอารามนนทบุรี เลียบชลนที ตามรอยมหากวีเอก