พ่อหลวงของปวงชน กับ โครงการในพระราชดำริ เพื่อราษฎร

ตลอดระยะเวลาที่ครองราชย์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศทรงงานหนัก และโปรดฯ ให้จัดตั้ง โครงการในพระราชดำริ ต่างๆ ขึ้นมากมาย ทั้งนี้เพื่อให้ปวงชนชาวไทยได้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น

โครงการในพระราชดำริ มีตัวอย่างดังนี้

โครงการพระราชดำริเกี่ยวกับป่า

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศทรงห่วงใยในปัญหาป่าไม้ที่ลดปริมาณลงเป็นอย่างมาก จึงทรงพยายามค้นหาวิธีนานาประการที่จะเพิ่มปริมาณของป่าไม้ในประเทศไทยอย่างมั่นคงและถาวร โดยมีวิธีการที่เรียบง่ายและประหยัดในการดำเนินงานตลอดจนเป็นการส่งเสริมระบบวงจรป่าไม้ในลักษณะอันเป็นธรรมชาติดั้งเดิม ซึ่งได้พระราชทานพระราชดำริหลายวิธีการ มีทั้งหมด 14 โครงการ ตัวอย่างเช่น

• โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ย จังหวัดเพชรบุรี
• โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน จ.จันทบุรี
• โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย จังหวัดเพชรบุรี

โครงการพระราชดำริเกี่ยวกับดิน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศทรงตระหนักถึงปัญหาเกี่ยวกับดิน อันเกิดจากสาเหตุทางธรรมชาติ เช่น บางแห่งเป็นดินเปรี้ยว ดินด่าง ดินเค็ม และบางแห่งก็ไม่มีดินเลย ซึ่งทรงเรียกดินเหล่านี้ว่า “ดินแร้นแค้น” นอกจากนี้ ความเสื่อมโทรมของดินยังเกิดจากการกระทำอันรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของประชาชน เช่น การตัดไม้ทำลายป่า และการใช้พื้นที่โดยขาดการอนุรักษ์ จึงพระราชทานแนวพระราชดำริในการป้องกัน แก้ไข และพัฒนาทรัพยากรดินเป็นอเนกประการ มีทั้งหมด 8 โครงการ ตัวอย่างดังนี้

• โครงการแกล้งดิน
• โครงการหญ้าแฝก
• โครงการทดลองแก้ปัญหาดินเปรี้ยว จังหวัดนครนายก

โครงการพระราชดำริเกี่ยวกับน้ำ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศทรงให้ความสนพระราชหฤทัยเกี่ยวกับการพัฒนาแหล่งน้ำมากกว่าโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริประเภทอื่น ทรงให้ความสำคัญในลักษณะ “น้ำคือชีวิต” ดังพระราชดำรัส ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เมื่อวันที่ ๑๗ มีนาคม ๒๕๒๙ ความตอนหนึ่งว่า

 “…หลักสำคัญว่าต้องมีน้ำบริโภค น้ำใช้ น้ำเพื่อการเพาะปลูก เพราะว่าชีวิตอยู่ที่นั่น ถ้ามีน้ำคนอยู่ได้ ถ้าไม่มีน้ำ คนอยู่ไม่ได้ ไม่มีไฟฟ้าคนอยู่ได้ แต่ถ้ามีไฟฟ้าไม่มีน้ำ คนอยู่ไม่ได้…”

โครงการในพระราชดำริเกี่ยวกับน้ำนี้มีทั้งหมด 36 โครงการ ตัวอย่างดังนี้

• โครงการแก้มลิง
• โครงการฝนหลวง
• การบำบัดน้ำเสียด้วยผักตบชวา

โครงการสาธารณสุข

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพระบรมโกศทรงห่วงใยในสุขภาพอนามัยของราษฎรยิ่งนัก โดยเฉพาะผู้ที่ทุกข์ยากเจ็บป่วยแต่ไม่มีโอกาสจะได้รับการรักษาเนื่องจากฐานะทางเศรษฐกิจและอยู่ห่างไกลโรงพยาบาลนอกจากนั้น ยังปรากฏว่า แม้แต่ในโรงพยาบาลบางแห่งก็ยังขาดแคลนอุปกรณ์ที่จำเป็น ตลอดจนความรู้ทางการแพทย์ในบางเรื่อง ซึ่งได้ทรงริเริ่มพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณในด้านนี้ ตั้งแต่แรกเริ่มเสวยราชสมบัติ

เมื่อพุทธศักราช ๒๔๙๔ ได้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อสร้างอาคารสำหรับผลิตวัคซีน บี ซี จี เพื่อป้องกันวัณโรคให้แก่เด็ก เป็นอาคารที่มีลักษณะพิเศษ องค์การอนามัยโลกได้ส่งผู้เชี่ยวชาญมาตรวจการสร้างห้องปฏิบัติอย่างรอบคอบ ในเดือนกรกฎาคม พุทธศักราช ๒๔๙๗ กองวิทยาศาสตร์สภากาชาดไทย ก็สามารถผลิตวัคซีน บี ซี จี ได้สำเร็จ

เมื่อพุทธศักราช ๒๕๑๐ โปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งหน่วยงานแพทย์พระราชทาน เพื่อช่วยรักษาพยาบาลราษฎรในท้องที่ซึ่งเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยม หน่วยแพทย์พระราชทานซึ่งเดิมมีเพียงคณะแพทย์ตามเสด็จ และแพทย์ประจำพระองค์ได้ขยายออกไป โดยมีแพทย์อาสามาจากหลายโรงพยาบาล และมีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโนสาขา นอกจากคณะแพทย์พระราชทานจะตามเสด็จไปยังที่ต่างๆ แล้ว ยังได้จัดคณะแพทย์ทำงานตามโรงพยาบาลประจำจังหวัด ในจังหวัดที่พระราชนิเวศน์ตั้งอยู่

นอกจากโปรดเกล้าฯ ให้มีหน่วยแพทย์พระราชทานแล้ว ทรงมีพระราชดำริว่า ชาวบ้านควรมีความรู้ทางการสาธารณสุขตามสมควร เพื่อช่วยเหลือตนเองในท้องถิ่นที่ขาดแคลนสถานพยาบาล เมื่อพุทธศักราช ๒๕๒๕ จึงโปรดเกล้าฯ ให้มีการฝึกอบรม “หมอหมู่บ้าน” คัดเลือกอาสาสมัครมารับการฝึกอบรมสาธารณสุขเบื้องต้น

โครงการสวัสดิการสังคม

โครงการสวัสดิการสังคมหรือสังคมสงเคราะห์ เป็นโครงการช่วยเหลือราษฎรให้มีที่อยู่อาศัย ที่ทำกิน และมีเครื่องอำนวยความสะดวกในขั้นพื้นฐานที่จำเป็นต่อชีวิต ขจัดความทุกข์เมื่อเกิดมหันตภัยทางธรรมชาติ อุบัติเหตุหรือเกิดโรคระบาดร้ายแรง หน่วยงานที่เกี่ยวข้องมีทั้งภาครัฐบาล และภาคเอกชน โดยเฉพาะภาคเอกชนนั้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเป็นสมาคมหรือมูลนิธิ ได้รับพระมหากรุณาธิคุณให้อยู่โนพระบรมราชูปถัมภ์ เช่น มูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ สภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์เป็นต้น

นอกจากโครงการที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว ยังมีโครงการที่พระองค์ทรงดำริเพื่อประโยชน์สุขแห่งปวงชนอีก ดังนี้ โครงการทางด้านวิศวกรรม , โครงการพัฒนาด้านสิ่งแวดล้อม , โครงการพัฒนาการเกษตร , โครงการพัฒนาการเกษตรในชนบท , โครงการเสริมอาชีพ , โครงการด้านคมนาคมและการสื่อสาร ฯลฯ รวมทั้งหมดกว่า 4,000 โครงการ

ข้อมูลจาก www.เรารักพระเจ้าอยู่หัว.com

ภาพจาก www.sukphor.com , www.เรารักพระเจ้าอยู่หัว.com , library.stou.ac.th , www.rdpb.go.th , longlovetheking.blogspot.com และ talung.gimyong.com